Chuyên gia chia sẻ: Bài sỏi mật đừng quên lợi mật

Để điều trị sỏi mật hiệu quả, trước tiên bạn cần phải chú ý lợi mật

Trong chương trình tư vấn "Lợi mật, lợi đủ đường" của Kênh thông tin tư vấn sức khỏe Alobacsi phối hợp cùng nhãn hàng Thực phẩm bảo vệ sức khỏe Kim Đởm Khang diễn ra ngày 6/11 vừa qua, Bác sỹ Lương Lễ Hoàng Phòng từ Tư vấn Sức khỏe & Nghiên cứu Y dược & Điều trị Nội khoa, thuộc Trung tâm Oxy Cao áp (TP. HCM) đã chia sẻ nhiều về các bệnh đường mật:

Các bệnh lý đường mật ảnh hưởng thế nào tới sức khỏe?

Trên thực tế, số người mắc bệnh gan ở nước ta vẫn còn rất cao. Trong đó, tỷ lệ người mắc bệnh gan có nguyên nhân, hệ quả do các vấn đề đường mật cũng tương đối cao. Đáng nói là tỷ lệ những người vì gặp trục trặc tại gan mật mà bị một bệnh khác, hoặc mắc các bệnh khác nhưng vì trục trặc tại gan mật nên điều trị không được hiệu quả như mong muốn còn cao hơn nữa.

Nhìn chung, rất nhiều người Việt Nam đang cần có hệ gan mật hoạt động, vận hành, lưu thông tốt, đúng với nhịp sinh học. Nói cách khác, lưu thông gan mật là điều kiện quan trọng để giải quyết nhiều vấn đề sức khỏe.

Vì sao trong gan lúc nào cũng phải có dịch mật, dù trước sau gì cũng phải “kẻ ở người đi”?

Bác sỹ Lương Lễ Hoàng chia sẻ về lợi ích của việc lợi mật

Đúng là gan và mật có mối quan hệ mật thiết, dù sớm muộn gì cũng có sự chia ly. Trên thực tế, sự chia ly này đôi khi là cần thiết cho sức khỏe.

Gan là cơ quan có nhiệm vụ giải độc. Lá gan sẽ phải tiếp nhận tất cả những hoạt chất vào trong cơ thể, bất kể chúng có lợi hay có hại. Các hoạt chất này sau đó sẽ được gan xử lý, biến thành các chất không gây hại cho cơ thể trong quá trình đào thải ra ngoài.

Để làm được điều này, lá gan cần một chất chuyên chở có độ nhờn lý tưởng, có khả năng kết dính tất cả những tạp chất, phế phẩm để theo đường dẫn mật ở trong gan đi ra khỏi gan, xuống đến túi mật.

Đây là lý do trong gan lúc nào cũng phải có dịch mật. Tuy nhiên, điều quan trọng là dịch mật không nên ở lại quá lâu trong gan, bởi càng ở lâu càng dễ nảy sinh nhiều vấn đề sức khỏe.

Dịch mật ở lâu trong gan sẽ nảy sinh vấn đề gì?

Dịch mật ở lâu trong gan sẽ dẫn tới tình trạng ứ mật trong gan. Những tạp chất nằm trong mật sẽ kết hợp luôn với chính thành phần dịch mật, trở thành những chất có thể kích ứng tế bào gan. Lúc này, các thực bào, bạch cầu, đặc biệt là tế bào mang tên Kupffer sẽ phản ứng rất nhanh để tiêu diệt các tạp chất, đồng thời tấn công luôn cả các tế bào khỏe mạnh.

Dịch mật ở lâu trong gan có thể gây viêm gan ứ mật

Tình trạng ứ mật có thể gây ra viêm gan do ứ mật, tức là viêm gan do chính dòng dịch mật gây ra vì mật ở lại trong gan quá lâu.

Nhìn chung, ở người khỏe mạnh, lá gan sẽ liên tục tạo ra dịch mật để đưa lượng mật đã đủ tạp chất xuống túi mật, trong khi tế bào gan tiếp tục tạo ra dòng mật mới. Do đó, dòng mật có mặt trước đó cần rời đi sớm để có chỗ cho dòng mật mới tiếp tục di chuyển.

Vì sao mật cần được tích lũy trong túi mật? Tại sao mật chỉ được đưa xuống ruột từng đợt khi có nhu cầu?

Dịch mật có nhiệm vụ tham gia vào quá trình chuyển hóa chất béo trong đường tiêu hóa. Cụ thể, sau khi thức ăn từ đường tiêu hóa xuống đến ruột non, chất béo sẽ phải được phân giải ra dạng nhỏ hơn để dễ dàng thẩm thấu qua thành ruột, hoặc tiếp tục theo đường ruột già mà ra ngoài.

Như vậy, khi dịch mật từ gan đổ xuống ruột non theo kiểu nhỏ giọt thì lượng dịch mật này sẽ không đủ để tham gia vào quá trình chuyển hóa chất béo. Do đó, cơ thể cần dự trữ dịch mật trong túi mật. Tùy theo nhu cầu của cơ thể mà cơ vòng đóng giữa túi mật và ruột non sẽ mở ra. Đồng thời, túi mật sẽ co thắt để đẩy một lượng mật vừa đủ xuống ruột non.

Tuy nhiên, nếu dịch mật bị lưu trữ quá lâu, chúng có thể bị ứ lại, cản trở dòng mật mới từ trong gan xuống, gây ra nhiều vấn đề sức khỏe.

Chuyện gì xảy ra nếu mật ứ lại trong túi mật?

Khi dòng mật từ trên gan xuống đến túi mật, vì một nguyên nhân nào đó, ví dụ như cơ vòng chịu trách nhiệm mở túi mật để đổ mật xuống ruột bỗng nhiên gặp trục trặc, hoặc niêm mạc của túi mật bị viêm dẫn đến phù nề… dòng dịch mật sẽ bị cản trở, không thể lưu thông một cách trơn tru.

Thêm nữa là gan đổ dịch mật xuống túi mật bình thường, nhưng giữa đường gặp chướng ngại là viên sỏi mật thì dòng dịch mật cũng bị cản trở, không xuống được ruột. Ban đầu có thể chỉ là một lượng nhỏ, nhưng lâu dần sẽ nhiều hơn, lượng mật ứ lại làm căng túi mật. Lúc này, có hai trường hợp có thể xảy ra. Trường hợp thứ nhất là túi mật quá căng có thể gây ra cơn đau bụng do sỏi mật, cảm giác quặn thắt như có dao cắt trong bụng.

Trường hợp thứ hai là dịch mật bị ứ lại trong túi mật quá lâu có thể dội ngược lại, xuyên qua túi mật lọt vào dòng máu. Lượng mật trong máu cao giống như một tình trạng ngộ độc. Nguyên nhân là bởi những chất như muối mật trong dịch mật là một chất kích ứng. Điều này có thể khiến da trở nên vàng vọt, niêm mạc, tròng mắt cũng chuyển thành màu vàng, gây ra nhiều hệ quả nghiêm trọng khác.

Tình trạng tăng mật trong máu dẫn đến hậu quả nghiêm trọng gì?

Tăng mật trong máu có thể gây vàng da, vàng mắt

Dịch mật có chứa các tạp chất, phế phẩm và nhiều trong số đó có tính acid. Tuy nhiên, dòng máu lại cần mang tính kiềm một chút. Do đó, sự hiện diện của dịch mật trong máu sẽ gây ra nhiều biến đổi, gây rối loạn hằng số sinh học. Những biến đổi này không chỉ gây viêm gan, vàng da vì ứ mật mà còn có thể khiến người bệnh mệt mỏi, rối loạn tiêu hóa, dễ bị dị ứng...

Nếu không được chẩn đoán chính xác, việc điều trị sẽ khá khó khăn, không mang lại hiệu quả. Ngược lại, nếu hiểu rõ căn nguyên và tìm được cách lưu thông dịch mật, giữ lượng mật trong máu ở mức bình thường, chất lượng cuộc sống của người bệnh sẽ sớm được cải thiện.

Để tránh mật ứ lại quá lâu trong túi mật, có nên cố đẩy dịch mật thật nhanh, thật nhiều xuống ruột?

Trên thực tế, việc cố tống đẩy dịch mật quá mức không mang lại lợi ích, nếu không muốn nói là có thể gây hại. Việc không siêu âm trước đó, không biết viên sỏi nằm ở vị trí nào mà đã cố tống đẩy dịch mật xuống ruột có thể gây nguy hiểm.

Nguyên nhân là bởi nếu viên sỏi nằm ngay vị trí cơ vòng, việc co túi mật quá nhanh, quá mạnh có thể đẩy viên sỏi lọt vào ống dẫn mật, gây kẹt, đau đớn phải đi cấp cứu. Trong trường hợp này, các bác sỹ buộc sẽ phải can thiệp ngoại khoa, thậm chí phải cắt bỏ luôn túi mật.

Sỏi mật không phải do ứ mật, không gây đau đớn có cần điều trị?

Điểm lại những Nghiên cứu khoa học về sức khỏe nổi bật năm 2019

9 yếu tố nguy cơ gây bệnh gout

Run tay chân dưới góc nhìn của y học cổ truyền

Nên đọc

Do đó, rất hiếm khi các bác sỹ sử dụng các loại thuốc gây co thắt túi mật. Về điểm này, trong Đông y có điểm mạnh là những bài thuốc nhuận gan lợi mật. Những bài thuốc này có tác dụng lợi mật, nhưng không quá ào ạt. Cụ thể, chúng giúp cơ vòng giãn ra nhẹ nhàng hơn, có co thắt nhưng không quá mạnh tới mức độ gây trục trặc. Thêm vào đó, các bài thuốc này còn có tác dụng tiết mật, giúp lợi mật một cách nhẹ nhàng và thoải mái.

Tuy nhiên, trước khi tìm tới các sản phẩm lợi mật, bạn nên chú ý chọn các sản phẩm đã được nghiên cứu, công bố hiệu quả theo tiêu chí khách quan và thực nghiệm. Tốt hơn hết, bạn nên chọn sản phẩm hiệu quả nhưng an toàn, theo hướng dẫn của bác sỹ.

Trước khi dùng thảo dược lợi mật nên lưu ý điều gì?

Điều quan trọng là bác sỹ cần chọn đúng các thảo dược nhuận gan, lợi mật không có hại, không gây ra các tác dụng phụ cho cơ thể. Tuy nhiên, trước khi dùng thảo dược lợi mật, bác sỹ nên có đủ những dữ liệu, chỉ số của người bệnh trước khi sử dụng để đối chiếu lại sau khi sử dụng một thời gian. Điều này sẽ giúp bác sỹ đánh giá xem lượng mật trong máu và men gan có giảm không, tình trạng tiêu hóa có cải thiện hay không, viên sỏi có nhỏ hơn không, có thêm viên sỏi mới hay không…

Một bài thuốc nhuận gan, lợi mật an toàn, hiệu quả sẽ giúp làm viên sỏi nhỏ dần đi, trở thành dạng cát, dạng bùn mật.

Vi Bùi H+ (Ghi)